Việc nghiên cứu định tính là một dạng phương pháp nghiên cứu quan trọng có tính ứng dụng cao trong nghiên cứu thị trường. 4 phương pháp phỏng vấn sâu hữu dụng nhất trong nghiên cứu định tính sau đây có thể giúp bạn có thể hiểu chuyên sâu hơn về nguyên nhân, cũng như biết được những yếu tố mới ảnh hưởng đến tính chất riêng của vấn đề nghiên cứu. Nghiên cứu định tính, phỏng vấn chuyên sâu là 2 hình thức phổ biến và hữu hiệu nhất để có thể tìm được những mảnh ghép còn thiếu của thông tin. Do đó, việc nắm chắc chuyên sâu về các phương pháp phỏng vấn là điều cần thiết thi thực hiện nghiên cứu định tính.

Thế nào là phỏng vấn trong nghiên cứu định tính?

Hình thức phỏng vấn có trong nghiên cứu định tính nhằm miêu tả định nghĩa của các chủ đề trung tâm của một số cá thể trọng tâm. Theo nghiên cứu của Kvale vào năm 1996, nhiệm vụ chính yếu nhất của việc phỏng vấn là nắm bắt được nguyên nhân sâu xa, ý nghĩa và tìm hiểu các yếu tố mới thông qua người trả lời.

Những người chuyên nghiệp có thể biến buổi trò chuyện với các đáp viên thành mục đích đào sâu và mở rộng thông tin xung quanh chủ đề được định sẵn. Trong khi đang phỏng vấn, nhà nghiên cứu luôn phải chú ý quan sát thái độ, hành vi của đáp trả viên để ghi nhớ và tìm hiểu thêm những thông tin dựa trên biểu hiện của họ (McNamara, 1999).

Bốn phương pháp phỏng vấn sâu hữu dụng nhất trong việc nghiên cứu định tính

Phỏng vấn bằng cách trò chuyện, thân mật

Phỏng vấn có mang tính chất trò chuyện thân mật: Không có câu hỏi nào được sắp đặt trước, hoàn toàn phải là những lời nói ngẫu hứng theo mạch của câu chuyện. Phương pháp này giúp người phỏng vấn và người tham gia có được bầu không khí trao đổi thoải mái, gần gũi và dễ bộc bạch sự thật nhất. Đây được xem như là phương pháp dễ thực hiện nhất đối với cả người phỏng vấn và người trả lời.

Phương pháp tiếp xúc gần hướng dẫn chung/  tiếp cận một nửa cấu trúc

Về việc phỏng vấn có hướng dẫn chung/ tiếp cận một nửa cấu trúc nhằm mục đích chắc chắn rằng có thể thu nhập được cùng loại thông tin chung như nhau ở lời nói những người tham gia phỏng vấn. Việc này giúp cuộc phỏng vấn trở nên tập nghiêm túc và tập trung cao hơn so với phương pháp phỏng vấn theo hướng nói chuyện, gần gũi; Song đó, cũng giúp cắt bớt đi thời gian phỏng vấn cho cả hai bên. Không những vậy, do phỏng vấn viên chỉ hướng dẫn qua loa cho người tham gia phỏng vấn, nên phương pháp này vẫn có thể ước tính mức độ tùy ý chia sẻ thông tin và khả năng thích nghi trong việc thu thập thông tin từ đáp viên.

Phương pháp phỏng vấn theo tiêu chuẩn, kết thúc không rõ ràng

Phương pháp phỏng vấn mở tiêu chuẩn là việc hỏi tất cả những người tham gia trả lời những câu hỏi không trọng tâm giống nhau. Phương pháp này giúp cuộc phỏng vấn diễn ra nhanh hơn.

Ngoài ra, người phỏng vấn cần phải đảm bảo rằng thông tin về miền cụ thể được thu thập, nhưng vẫn đảm bảo rằng các yếu tố mới được phát hiện bằng cách đặt câu hỏi mở cho người được phỏng vấn.

Phỏng vấn cấu trúc cố định

Trong phương pháp phỏng vấn có cấu trúc trả lời cố định, đáp viên trả lời một cách cố định, tất cả người trả lời được hỏi cùng một câu hỏi và được yêu cầu chọn một câu trả lời từ các phương án được xác định trước, bao gồm cả các phương án thay thế.

Phương pháp này giúp tối ưu hóa thời gian phỏng vấn, thông tin thu thập được là cố định và dễ phân tích. Nhưng bên cạnh đó, nhược điểm của phương pháp này là nó hạn chế độ sâu của việc đào sâu, phát hiện ra các yếu tố mới thông qua phản hồi của người trả lời.

Cách vẽ cấu trúc bảng câu hỏi trong nghiên cứu định tính

Tạo bảng câu hỏi để thu thập và ghi lại thông tin một cách chính xác. Một bảng câu hỏi rõ ràng thúc đẩy sự hợp tác giữa người hỏi và người trả lời, làm cho các cuộc phỏng vấn nhanh hơn và dễ dàng hơn.

Bước 1: Xác định được mục tiêu và câu hỏi cho việc nghiên cứu

Đây là một bước quan trọng mà các nhà nghiên cứu cần phải hiểu để đảm bảo rằng các câu hỏi được đặt ra phù hợp với mục tiêu nghiên cứu và trả lời các câu hỏi mà doanh nghiệp đang gặp phải.

Ví dụ: Khách hàng phản ứng thế nào với sản phẩm / dịch vụ mới của công ty?

Bước 2: Xác định người trả lời và mẫu khảo sát dự kiến

Mỗi nghiên cứu có những người trả lời khác nhau, tùy thuộc vào bản chất của câu hỏi được nghiên cứu. Theo khách hàng mục tiêu của doanh nghiệp, các nhà nghiên cứu có thể chia đối tượng khảo sát thành các nhóm dựa trên độ tuổi / giới tính / nghề nghiệp / hành vi tiêu dùng…

Ví dụ: Một cửa hàng thực phẩm sạch hướng đến đối tượng là phụ nữ từ 25-50 tuổi. Theo nhóm khách hàng mục tiêu, các nhà nghiên cứu có thể phân tích theo độ tuổi (25-30, 30-40, 40-50), theo vùng địa lý (Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh), Minh …), theo hành vi (mua sạch hàng tuần thức ăn 2-3 Hạng nhì ……) ……

Hơn nữa, do hạn chế về nguồn lực, chi phí và thời gian, không thể thu thập dữ liệu từ tất cả các phân khúc khách hàng. Do đó, việc chọn một mẫu đại diện (số lượng người tham gia khảo sát) sẽ giúp giải quyết những khó khăn này trong khi vẫn thu thập được các dữ liệu cần thiết.

Bước 3: Định hướng cách thu thập dữ liệu

Khi thực hiện phương pháp phỏng vấn trong nghiên cứu định tính, người nghiên cứu có thể lựa chọn phương pháp trò chuyện thân mật nêu trên, phương pháp phỏng vấn có cấu trúc, phương pháp phỏng vấn bán cấu trúc, v.v.

Bước 4: Định hướng được các câu hỏi trong bảng câu hỏi

Đặt câu hỏi đúng sẽ giúp trả lời câu hỏi nghiên cứu. Vì vậy câu hỏi được đặt ra phải là câu hỏi cần thiết. Những câu hỏi này có thể dựa trên các lý thuyết được sử dụng trong nghiên cứu trước đó, các thang đo, hoặc các câu hỏi do nhóm nghiên cứu thiết kế.

Bước 5: Sắp xếp lại thứ tự các câu hỏi trong bảng câu hỏi một cách chặt chẽ

Logic cần được đảm bảo khi sắp xếp các vấn đề vì chúng có mối quan hệ với nhau. Việc sắp xếp các câu hỏi có thể bắt đầu bằng những câu hỏi tổng hợp và mở trước khi chuyển sang những câu hỏi chi tiết, mang tính chuyên môn cao. Việc sắp xếp các câu hỏi một cách thích hợp sẽ tránh được sự phức tạp và giảm bớt quá trình điều tra.

Bước 6: Kiểm tra cuộc phỏng vấn và điều chỉnh nếu cần thiết

Trong quá trình thiết kế bảng câu hỏi có thể xảy ra những sai sót như câu hỏi không rõ ràng, câu hỏi không rõ ràng, câu hỏi lặp đi lặp lại, vì vậy người nghiên cứu cần tiến hành phỏng vấn thử một số đối tượng để phát hiện và sửa chữa kịp thời những sai sót.

Sau khi phát hiện ra những sai sót này, nhóm nghiên cứu sẽ thảo luận và điều chỉnh để có được bảng câu hỏi tối ưu, được sử dụng cho các cuộc phỏng vấn chính thức.

Những bước thực hiện sâu trong nghiên cứu định tính một cách ngắn gọn, rõ ràng nhất

1. Xác định vấn đề cần phỏng vấn
2. Lên kế hoạch, thiết kế bài phỏng vấn, hướng dẫn
3. Phỏng vấn – Thực hiện một phỏng vấn dựa trên một hướng dẫn
4. Ghi chép – Chuẩn bị tài liệu phỏng vấn để phân tích
5. Phân tính – Quyết định mục đích, chủ đề, tính chất và phương pháp phân tích phù hợp
6. Xác minh – Xác định tính hợp lệ của các kết quả phỏng vấn
7. Viết báo cáo – Truyền đạt các phát hiện của nghiên cứu dựa trên  các tiêu chí chấm điểm.

Trên đây là toàn bộ 4 phương pháp phỏng vấn sâu hữu dụng nhất trong nghiên cứu định tính mà tôi đã tham khảo được, mong rằng có thể giúp bạn hiểu rõ hơn về phương pháp nghiên cứu này một cách rõ nét nhất nhé!

Admin

Survey True là một sản phẩm nghiên cứu thị trường của Mibrand Vietnam - Với đội ngũ chuyên gia có trên 20 năm kinh nghiệm trong các lĩnh vực Nghiên cứu thị trường, tư vấn chiến lược Kinh doanh, Thương hiệu, Tiếp thị – Truyền thông