Đối với cả hai phương pháp nghiên cứu định tính và định lượng, việc chọn mẫu và xác định cỡ mẫu là công việc quan trọng và cần thiết trong nghiên cứu marketing. Nhưng làm thế nào để chọn được mẫu và xác định được cỡ mẫu phù hợp thì không phải ai cũng trả lời được. Các phương pháp chọn mẫu trong nghiên cứu tiếp thị bao gồm lấy mẫu xác suất và lấy mẫu phi xác suất, bao gồm:

• Chọn mẫu thuận tiện
• Chọn mẫu phán đoán
• Chọn mẫu tỷ lệ
• Chọn mẫu tích lũy nhanh
• Chọn mẫu ngẫu nhiên đơn giản
• Chọn mẫu ngẫu nhiên có hệ thống
• Chọn mẫu ngẫu nhiên phân tầng
• Chọn mẫu theo cụm

Các bài viết sau sẽ cung cấp cho bạn hiểu biết về các phương pháp chọn mẫu và cách thực hiện chúng.

Cỡ mẫu là gì?

Mẫu là trong một dự án nghiên cứu thị trường gồm tập hợp các phần tử. Trong số đó, mỗi phần tử được thu thập thông tin làm cơ sở nghiên cứu. Thông thường, trong nghiên cứu tiếp thị, phần tử là một con người, nhưng nó cũng có thể là một cửa hàng hoặc một doanh nghiệp. Tiêu chí xác định cỡ mẫu: Có nhiều yếu tố ảnh hưởng đến việc xác định cỡ mẫu nghiên cứu như mục tiêu, nội dung, phạm vi nghiên cứu, phương pháp chọn mẫu … nhưng các yếu tố có ảnh hưởng lớn nhất đến việc xác định cỡ mẫu là:

• Sự phong phú của tổng thể nghiên cứu: Dân số nghiên cứu càng lớn thì kích thước mẫu thường yêu cầu càng lớn.
• Độ tin cậy mà bạn muốn. Mẫu càng lớn thì độ tin cậy càng cao.
• Sai số cho phép

Tại sao cần phải chọn mẫu?

Lý do cần phải chọn mẫu trong nghiên cứu tiếp thị như sau:

• Người thu thập thông tin có thời gian hạn chế. Vì vậy, không thể thực hiện được số lượng người quá lớn trong một thời gian hạn chế.
• Câu hỏi về chi phí là một câu hỏi quan trọng, vì nghiên cứu thị trường thường đòi hỏi chi phí khá cao. Điều tra một mẫu hợp lý sẽ giúp tối ưu hóa nghiên cứu về mặt chi phí, đồng thời đảm bảo thu thập đầy đủ thông tin thích hợp.
• Trong một số trường hợp, việc điều tra tổng thể không thể cải thiện độ chính xác của nghiên cứu, mà nó lại gây tốn kém và mất thời gian.

Các phương pháp chọn mẫu

Chọn mẫu phi xác suất

Chọn mẫu thuận tiện

Trong phương pháp này, các nhà nghiên cứu chọn đơn vị lấy mẫu dựa trên “sự thuận tiện” hoặc hay “tính dễ tiếp cận”. Sử dụng các phương pháp chọn mẫu thuận tiện, các nhà nghiên cứu có thể khó xác định mức độ đại diện của mẫu. Việc lựa chọn đơn vị mẫu mang tính chủ quan của người nghiên cứu nên phương pháp này không được sử dụng rộng rãi.

Chọn mẫu phán đoán

Một nhà nghiên cứu chọn các đơn vị mẫu được coi là có khả năng đáp ứng các tiêu chí nhất định. Việc chọn mẫu là chủ quan và do đó ít được sử dụng.

Chọn mẫu tỷ lệ

Đây là phương pháp chọn mẫu mà các nhà nghiên cứu sử dụng để đảm bảo rằng mẫu được chọn có tỷ lệ tương ứng dựa trên các thông số quan trọng như tuổi, nghề nghiệp, giới tính, v.v. Các yếu tố này cũng được lựa chọn theo quyết định của nhà nghiên cứu, điều này mang tính chủ quan.

Chọn mẫu tích lũy nhanh

Các phần tử ban đầu được chọn bằng phương pháp xác suất, nhưng các phần tử bổ sung sau đó được cung cấp bởi các đơn vị lấy mẫu ban đầu (nhờ giới thiệu).

Chọn mẫu xác suất

Chọn mẫu ngẫu nhiên đơn giản

Lấy mẫu ngẫu nhiên là một phương pháp chọn mẫu, như tên gọi của nó, là hoàn toàn ngẫu nhiên. Do đó, mỗi đơn vị lấy mẫu có cơ hội xuất hiện trong mẫu như nhau. Có hai loại chọn mẫu ngẫu nhiên: chọn mẫu ngẫu nhiên có thay thế hoặc chọn mẫu ngẫu nhiên không có thay thế. Trong lấy mẫu ngẫu nhiên có thay thế, các phần tử được lấy mẫu luôn được thay thế trước khi thực hiện lựa chọn tiếp theo. Ưu điểm lớn nhất của phương pháp này là tính đơn giản và dễ thực hiện. Tuy nhiên, nhược điểm chết người của phương pháp này là mẫu có thể bị sai lệch và không mang tính đại diện, do đó kém chính xác hơn.

Chọn mẫu ngẫu nhiên có hệ thống

Chọn mẫu có hệ thống với sự bắt đầu ngẫu nhiên là một phương pháp lấy mẫu bằng cách lấy mẫu mọi đơn vị thứ k từ một tập hợp có thứ tự. Đơn vị đầu tiên được chọn ngẫu nhiên và k là khoảng thời gian lấy mẫu. Ví dụ, chọn k là 3. Ô đầu tiên có số thứ tự 2, tương tự các ô tiếp theo được chọn có số thứ tự 5, 8, 11, …

Chọn mẫu ngẫu nhiên phân tầng

Khi tổng thể nghiên cứu bao gồm nhiều đơn vị nghiên cứu khác nhau có liên quan đến đặc điểm nghiên cứu. Để có thể lấy mẫu, cần chia quần thể này thành các nhóm có đặc điểm giống nhau. Lấy mẫu ngẫu nhiên phân tầng là lấy mẫu ngẫu nhiên đơn giản từ mỗi nhóm tương tự. Ưu điểm của phương pháp này là nâng cao độ chính xác của việc đánh giá các đặc điểm của quần thể nghiên cứu, dễ thực hiện và có mẫu tương đối toàn diện.

Chọn mẫu theo cụm

Lấy mẫu theo cụm là phương pháp lấy mẫu bằng cách lấy mẫu các nhóm riêng lẻ hoặc các cụm đơn vị nhỏ hơn. Các cụm được chọn ngẫu nhiên và điểm xuất phát là ngẫu nhiên. Trên đây là những gợi ý về các phương pháp chọn mẫu khả thi trong nghiên cứu marketing hoặc nghiên cứu thị trường / khách hàng. Hy vọng bài viết hữu ích với các bạn.